Siðferði og gervigreind

Norrænir verkfræðingar og tæknifræðingar taka afstöðu.

12. nóv. 2018

Ein meginábyrgð verkfræðinga og tæknifræðinga er að stuðla að jákvæðri þróun samfélagsins og takmarka neikvæð áhrif, til dæmis tækniþróunar. Á tímum hraðra breytinga er hins vegar erfiðara en áður að greina áhrifin, hvort þau eru til góðs eða ills. 

 „Þörf er á sterkum stuðningi frá stofnunum samfélagsins til að ná árangri í vegferð okkar í átt að siðferðilega réttum starfsháttum og þess vegna er kerfislegur stuðningur við málstaðinn algjört grundvallaratriði þegar kemur að siðferði og gervigreind. Verkfræðingar og stofnanir þeirra koma til með að bera stóran hluta ábyrgðarinnar sem fylgir því að hanna og nota kerfi sem byggja á gervigreind, en einnig verða viðkomandi stjórneiningar norrænu ríkjanna sem og í ESB að axla sína ábyrgð og nýta þau tækifæri til aðgerða sem til staðar eru.“ - Þetta er ákall norrænna verkfræðinga og tæknifræðinga til stjórnmálamanna í norrænu ríkjunum sem og í allri Evrópu.

Sérfræðingar frá Danmörku, Noregi, Íslandi, Svíþjóð og Finnlandi hittust í Kaupmannahöfn hinn 25. september 2018 á hackaton-vinnufundi sem bar heitið: Afstaða norrænna verkfræðinga og tæknfræðinga til viðmiða fyrir gervigreind og siðferði (Nordic engineers stand on artificial intelligence and ethics guidelines) og  settu fram fimm tillögur að stefnumálum og gerðu lista með viðmiðum fyrir siðferðilega nálgun í þróun á sviði gervigreindar og notkun hennar. 

Í öllum greinum verkfræðinnar kemur sífellt betur í ljós að siðferðileg álitamál þurfa að vera skýr og óaðskiljanlegur hluti verkfræðinnar í heimi sem byggir á gögnum og er tengdur sem ein heild. Hins vegar geta verkfræðingar og tæknifræðingar ekki axlað ábyrgðina einir. Verkfræðilegar lausnir, hvort sem þær eru byltingarkenndar eða ekki, eru þróaðar í tengslum við viðskiptalíkön og verða að passa inn í regluverk og ramma sem stjórnvöld búa til.

Þess vegna leggja norrænir verkfræðingar enn frekari áherslu í tillögum sínum á þörfina fyrir umræðu á meðal stjórnmálamanna um þessi mál sem og mikilvægi þess að auka skilning almennings á gervigreind. Markmiðunum mætti ná með því að búa til vettvang - fundarsvæði þar sem viðskiptalífið, akademían, borgaraleg samtök, áhrifafólk og sérfræðingar geta hist ásamt verkfræðingum og tæknifræðingum, í þeim tilgangi að finna varanlegar og gagnsæjar lausnir fyrir gervigreind.

Umræðurnar leiddu þar að auki í ljós nauðsyn þess að gera gátlista sem taka á siðferðilegum álitaefnum við þróun gervigreindar; í því skyni að tryggja að manneskjur hafi stjórn á mikilvægum þáttum, að getan til að íhuga siðferðileg atriði fái að þroskast, umræður fari fram og að fólk átti sig á hlutdrægni sinni og annarra.

Hackaton-vinnufundurinn var skipulagður af ANE (Association of Nordic Engineers), norrænum samtökum félaga verkfræðinga og tæknifræðinga og Upplýsingatækniháskólanum í Kaupmannahöfn (ITU), EthosLab. Þátttakendur á fundinum voru frá aðildarfélögum ANE, þ.á.m. Verkfræðingafélagi Íslands, tæknifræðingar, verkfræðingar og tölvunarfræðingar auk nemenda í þessum greinum og sérfræðingar á sviði gervigreindar. 

Frekari upplýsingar má fá í greinargerðinni sem tekur saman umræðurnar og í stuttu myndbandi sem er hér fyrir neðan.

Stutt myndband um hackaton-vinnufundinn.